Phòng bệnh thủy đậu

Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan. Bệnh hay xảy ra nhiều ở những nơi đông đúc, chật hẹp như nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường học, văn phòng, khu tập thể… Bệnh có thể lây từ 1-2 ngày trước khi nổi phỏng nước cho đến khi tất cả những vết phỏng đã đóng vảy. Virus gây bệnh thủy đậu lây chủ yếu qua đường hô hấp (hoặc không khí), người lành dễ bị nhiễm bệnh nếu hít phải những giọt nước bọt bắn ra khi bệnh nhân ho, hắt hơi hoặc nhảy mũi. Ngoài ra, khi tiếp xúc với người bệnh, bệnh có thể lây từ bóng nước khi bị vỡ ra, lây từ vùng da bị tổn thương hoặc lở loét từ người mắc bệnh; lây do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết (có vi rút) trên các dụng cụ. Đặc biệt, phụ nữ mang thai không may bị nhiễm bệnh sẽ rất dễ lây cho thai nhi thông qua nhau thai.

Bác sĩ CKI Phạm Thị Tiết, Phó Giám Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ngãi cho biết: bệnh khởi phát thường có sốt nhẹ hoặc sốt cao (39 – 40 độ C) kèm theo viêm long đường hô hấp trên (ho, chảy nước mũi), trẻ hay quấy khóc, ăn kém. Sau đó, ban xuất hiện khá nhanh, mới đầu là các nốt sẩn đỏ, xuất hiện ở vùng da đầu, gáy, bụng, lưng, ngực sau vài giờ các ban phát triển thành nốt phỏng rải rác khắp thân mình và tứ chi (rất ít khi xuất hiện ở lòng ban tay, bàn chân). Nốt phỏng có nước trong, rất nông, tròn hay bầu dục, có vòng đỏ bao quanh, mọc không theo tuần tự, làm nhiều đợt. Do bóng nước xuất hiện làm nhiều đợt trên cùng một vùng da nên quan sát thấy các bóng nước ở những lứa tuổi khác nhau như: dạng phát ban, dạng bóng nước trong, bóng nước đục ...dạng đóng vảy tiết. Niêm mạc vòm miệng, niêm mạc âm đạo (nữ giới) cũng có thể có các nốt phỏng thủy đậu. Khi các ban và nốt phỏng xuất hiện thường kèm theo ngứa. Chỉ sau khoảng từ 24 - 48 giờ, các nốt phỏng sẽ ngả sang màu vàng và khô đóng vãy tiết, khi khỏi ít để lại sẹo.

Nếu không được phát hiện, điều trị sớm, chăm sóc chu đáo bệnh sẽ nặng và gây nhiều biến chứng nguy hiểm, thường gặp nhất là những trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, ở những người bị giảm sức đề kháng như: Phụ nữ mang thai, trẻ em bị suy dinh dưỡng, người bị nhiễm HIV/AIDS…Một số biến chứng thường gặp: Bội nhiễm xảy ra khi các mụn nước vỡ ra và bị nhiễm khuẩn, đặc biệt khi người bệnh gãi nhiều ở vùng tổn thương, rất hay gặp ở trẻ nhỏ. Ngoài ra, có thể gặp viêm não, liệt thần kinh, viêm phổi thủy đậu, viêm khớp, xuất huyết, viêm mô tế bào, tổn thương tế bào gan…đây là những biến chứng nặng, có thể bị tử vong cần được phát hiện sớm. Phụ nữ có thai mà bị bệnh thủy đậu thì rất nguy hiểm cho thai nhi. Trong 3 tháng đầu và 3 tháng giữa của thai kỳ có thể lây nhiễm cho bào thai và rất dễ gây ra các khuyết tật bẩm sinh như: Dị tật ở mắt, dị tật ở hệ thần kinh trung ương, teo chi…Người mẹ mà bị thủy đậu trong vòng 5 ngày trước sinh đến 2 ngày sau sinh thì có thể lây nhiễm cho trẻ gây thủy đậu sơ sinh; trẻ bị thủy đậu sơ sinh thường có nhiều biến chứng và rất dễ bị tử vong.

Bác sĩ CKI - Phạm Thị Tiết, Phó Giám Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ngãi khuyến cáo: phòng lây cho những người xung quanh trẻ và kể cả người lớn, bị bệnh cần phải nghỉ học khoảng 1 tuần từ khi thấy xuất hiện các dấu hiệu của bệnh. Trẻ phải được cách ly, theo dõi trong suốt thời gian từ khi bệnh bắt đầu cho đến khi bong hết vẩy. Mặc quần áo vải mềm, thấm hút mồ hôi và đặc biệt chú ý tới việc đảm bảo vệ sinh da cho trẻ để tránh xảy ra biến chứng. Giữ bàn tay cho trẻ thật sạch. Sử dụng riêng các vật dụng sinh hoạt cá nhân như: Khăn mặt, ly, chén, muỗng, đũa; chiếu, chăn, gối, màn…và đồ chơi. Lau sàn phòng, bàn, ghế, tủ, giường, đồ chơi… hàng ngày bằng nước Javel, hoặc dung dịch Cloramin B sau đó rửa lại bằng nước sạch, phơi nắng. Áo, quần, khăn mặt... cần ngâm, giặt bằng xà phòng và phơi nắng. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, nhất là trẻ dưới 1 tuổi chưa đến tuổi tiêm phòng rất dễ bị bệnh. Khi cần tiếp xúc thì phải đeo khẩu trang. Sau khi tiếp xúc phải rửa tay ngay bằng xà phòng. Phụ nữ đang mang thai cần tuyệt đối tránh tiếp xúc với người bệnh. Tiêm vắc xin để phòng bệnh là giải pháp hiệu quả nhất. Vắc xin tạo được miễn nhiễm lâu dài gần như suốt đời, tính an toàn cao, ít tác dụng phụ. Người lớn chưa bị thủy đậu, có thể tiêm vào bất cứ lúc nào. Nên tiêm vắc xin cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên. Người lớn và trẻ nhỏ đều nên tiêm 2 mũi; tiêm mũi 2 cách mũi 1 từ 6 đến 10 tuần. Phụ nữ trong tuổi sinh đẻ, sau khi tiêm vắc xin cần áp dụng ngay một biện pháp tránh thai trong vòng 3 tháng.

Bạn cần lưu ý một số trường hợp không tiêm phòng vắc xin thủy đậu: phụ nữ đang có thai hoặc nghi ngờ có thai; những người dị ứng với thuốc neomycin; người có phản ứng với mũi tiêm thứ nhất thì không được tiêm mũi thứ 2; bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, đang sử dụng các loại thuốc corticoid, bị bệnh ác tính về máu, bị nhiễm trùng cấp tính./.