Nhận biết và cách xử trí ban đầu đối với người bị đột quỵ não
15/01/2020 04:33 323
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng tổn thương não cấp tính, xảy ra đột ngột do mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn (gây thiếu máu não) hoặc bị vỡ mạch não (gây xuất huyết não), hay vỡ phình - dị dạng mạch não (gây xuất huyết não thất, xuất huyết dưới nhện).
Có nhiều nguyên nhân gây đột quỵ não: tăng huyết áp là nguyên nhân chính, chiếm 80% trường hợp; các chứng bệnh về tim như: bệnh van tim, bệnh mạch vành (thiếu máu cơ tim, nhồi máu cơ tim), rối loạn nhịp tim, suy tim, dị tật tim, viêm cơ tim; xơ vữa động mạch; dị dạng mạch não như phình động tĩnh mạch não; bệnh đái tháo đường; rối loạn lipid máu; tiền sử gia đình bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc bị cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Tai biến mạch máu não trước đây chủ yếu gặp ở người già, nhưng hiện nay bệnh đã trẻ hoá, nên cũng hay gặp ở người trẻ. Đa số người trẻ tuổi bị tai biến mạch máu não là do vỡ dị dạng mạch máu não, tăng huyết áp và các bệnh lý tim mạch khác…
Bác sĩ Trịnh Quang Thân, Trưởng khoa Nội Tim mạch Lão khoa và Cán bộ Trung cao, Bệnh viện đa khoa Quảng Ngãi khuyến cáo nếu quan sát kỹ người bệnh trong thời điểm sớm có thể phát hiện các dấu hiệu ban đầu cơn đột quỵ: “Thứ nhất, xuất hiện những rối loạn cảm giác hay vận động như người yếu, tay, chân, tê liệt một bên tay, chân (cầm nắm không chắc, đi không vững) hoặc méo mặt một bên; thứ hai, rối loạn thị lực một cách đột ngột như nhìn mờ, có khi mù hẳn; thứ ba, rối loạn ngôn ngữ như nói ngọng, nói khó, nói đớ hoặc không nói được; thứ 4, rối loạn tri giác, lẫn lộn, kích thích, vật vã, nặng hơn là hôn mê. Một số trường hợp có triệu chứng kín đáo như rối loạn nhẹ về nhận thưc, nhìn, nói không rõ ràng, mất thăng bằng, đi đứng không vững, chứng chóng mặt kéo dài hay những cơn đau đầu dữ dội...”.
Thông thường, khi gặp các biểu hiện trên, nhiều người bị bất ngờ và nhầm tưởng bị trúng gió; có những xử trí theo kinh nghiệm dân gian như: cạo gió, hơ lửa, cho uống nước chanh… Điều này, rất không nên, nếu có trường hợp có liệt vùng hầu họng, bệnh nhân dễ sặc vào đường thở, rất nguy hiểm, và làm chậm trễ thời gian đưa đến bệnh viện.
Bác sĩ Trịnh Quang Thân nhấn mạnh: “đối với người bị tai biến mạch máu não, thời gian là vàng, nên đưa bệnh nhân tới bệnh viện nhanh nhất trong ba giờ đầu. Cách xử trí hay nhất là gọi xe cấp cứu (115) hoặc taxi đưa ngay bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt. Khi di chuyển bệnh nhân, nên để đầu bệnh nhân nghiêng sang một bên (tránh sặc), đầu cao khoảng 30 độ để giảm phù não. Tiếp theo, làm động tác lấy dị vật trong miệng như răng giả, lấy chất nôn trong mũi, miệng bằng tay. Nới rộng quần áo bệnh nhân, theo dõi sắc diện bệnh nhân tỉnh hay mê. Nếu tỉnh trấn an người bệnh, nhắc nhở người bệnh hít sâu thở chậm. Nếu bệnh nhân hôn mê chúng ta hô hấp hỗ trợ (bóp bóng, thở oxy dụng cụ có sẵn trên xe cấp cứu)”
Nếu được đến viện trong thời gian vàng (ba giờ đầu), bệnh nhân sẽ có nhiều cơ hội sống và hồi phục tốt hơn, nhất là được dùng thuốc tiêu sợi huyết, hoặc thủ thuật lấy máu đông trong trường hợp nhồi máu não. Khi bệnh nhân bị đột quỵ cứ 1 phút lại có 2 triệu tế bào thần kinh bị mất đi nên rất cần được di chuyển tới cơ sở y tế nhanh nhất có thể. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống hoặc xoa bóp, cạo gió, chích đầu ngón tay… làm mất “thời gian vàng” điều trị./.
Minh Hiền
Tin liên quan
- Phát hiện sớm và chăm sóc trẻ tự kỷ
- CẨN TRỌNG VỚI VIÊM DẠ DÀY DO VI KHUẨN HP
- Bệnh thoái hóa đốt sống cổ và cách phòng tránh
- Người hút thuốc lá cần có trách nhiệm với cộng đồng
- Phòng các bệnh do muỗi truyền
- Lưu ý trong chăm sóc sức khỏe của trẻ mùa lạnh
- Phòng bệnh tai biến mạch máu não
- Trầm cảm sau sinh và những hệ lụy
- Thận trọng khi sử dụng thuốc không kê đơn