Chủ động phòng đột quỵ não mùa lạnh

Đột quỵ não xảy ra do mạch máu nuôi não bị tắc nghẽn, gây thiếu máu não hoặc bị vỡ mạch máu não gây xuất huyết não. Lúc này não bộ không được cung cấp đủ ôxy để có thể hoạt động bình thường, dẫn đến một vùng não nào đó hay nhiều phần não bộ sẽ giảm hay ngừng hoạt động kéo theo việc mất chức năng điều khiển các cơ quan khác hoạt động, tổn thương gây chết các tế bào não. Đột quỵ não có thể gây liệt nửa người, liệt tay chân, rối loạn ngôn ngữ, mất ý thức và có thể đi vào hôn mê... Dưới ảnh hưởng của cái lạnh người đang bị tăng huyết áp hoặc người bị bệnh tim mạch: xơ vữa mạch, tăng mỡ máu… lưu lượng máu đến não giảm 1/5 so với bình thường do mạch máu giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp một cách đột ngột. Mặt khác, khi huyết áp tăng cao đột biến sẽ làm tăng áp lực trong lòng mạch, dẫn đến vỡ thành động mạch, đặc biệt, người đã có biến chứng sơ vữa động mạch hay cục máu đông, mạch máu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch máu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ.

Bác sĩ Trịnh Quang Thân, Trưởng khoa Tim mạch Lão khoa và Cán bộ Trung cao, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ngãi cho biết một số triệu chứng cảnh báo đột quỵ não như: nhức đầu nhiều, mất thăng bằng đột ngột, ù tai, điết đột ngột, khó nuốt, mắt mờ, chậm hiểu một cách bất thường. Khi đột quỵ xảy ra, có thể nhận thấy mặt người bệnh bị méo, có cảm giác tê, cứng nửa bên mặt hoặc ¼ mặt dưới. Nếu nghi ngờ, hãy yêu cầu bệnh nhân cười, thổi (miệng méo) có thể sẽ rõ hơn. Chân và tay, diễn tiến từ từ như tê mỏi một bên tay, vụng về trong những thao tác, công việc quen thuộc (đưa tay lên hoặc xoay tay rất khó). Trong trường hợp nghi ngờ người bị đột quỵ, hãy yêu cầu họ giơ cả hai tay lên và giữ nguyên trong 1 phút. Nếu bị đột quỵ một bên tay bị yếu, liệt sẽ tự động rơi hoặc hạ thấp xuống. Người bệnh đi dễ bị vấp ngã, bước đi khó khăn hoặc nặng nề hơn bình thường, nhấc chân lên khó… Một số người đột quỵ nói khó và môi, lưỡi bị cứng tê.

Khi bị thiếu máu não cục bộ trong vòng 30 giây, sẽ gây rối loạn chuyển hóa não. Sau 1 phút chức năng não sẽ ngừng hoạt động và sau 5 phút gây nhồi máu não. Vì vậy, đột quỵ để lại di chứng rất nặng nề, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Tỷ lệ người sống sót sau khi bị đột quỵ não không nhiều, đa phần trong số họ bị khuyết tật vĩnh viễn về di chứng tâm thần, vận động…

Để phòng ngừa đột quỵ trong thời tiết lạnh, Bác sĩ Trịnh Quang Thân cho biết thêm: cần chú ý giữ ấm cơ thể, ngủ trong phòng kín; tránh để nhiễm lạnh đột ngột khi ra khỏi chăn ấm, đi ra ngoài; nên lưu ý những thời điểm khiến cơn đột quỵ dễ xảy ra như rạng sáng, nửa đêm. Đặc biệt, cần lưu ý người cao tuổi hay có thói quen dậy sớm 5 - 6 giờ sáng đi ra ngoài tập thể dục điều đó là rất nguy hiểm. Người mắc bệnh mãn tính cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ như huyết áp, mỡ máu, đường huyết, stress, giữ cân nặng hợp lý, tập thể dục thể thao thường xuyên. Đặc biệt, tránh lạm dụng rượu bia bởi nếu uống nhiều trong thời tiết giá lạnh khiến chất cồn lưu lại trong máu lâu, khả năng bài tiết qua đường mồ hôi giảm khiến huyết áp tăng cao, dễ dẫn tới đột quỵ.

Ngoài ra, chúng ta cần lưu ý có chế độ ăn nhiều rau củ quả, hạn chế muối để tránh nguy cơ cao huyết áp - một trong những nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ; hạn chế thịt sữa, tránh xa thực phẩm chứa nhiều cholesterol, ăn thực phẩm giàu chất xơ, uống nhiều nước... Luyện tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, sống vui vẻ tránh để stress xảy ra./.

Bài, ảnh: Minh Hiền